Financiën

Financiële toelichting
Op een totaal saldo van € 150 mln. laat programma 1 over 2022 een geprognosticeerd positief saldo van € 0,08 mln. zien. Het saldo bestaat uit € 1,8 mln. lagere lasten, € 0,6 mln. lagere baten, € 1,3 mln. hogere toevoegingen reserves en € 0,2 mln. hogere onttrekkingen reserves.

Lasten (-/- € 1,8 mln.)
Onderwijs (-/- € 2,1 mln.)
Onderwijsachterstandenbeleid (Oab) en Peuterplaatsen (-/- € 1,0 mln.): de verwachte onderbesteding  
wordt veroorzaakt doordat:
- De subsidies aan de aanbieders zijn over de afgelopen jaren lager vastgesteld. Er hebben minder kinderen gebruik gemaakt van Vroeg- en voorschoolse Educatie (VVE). Verwacht wordt dat dit aanhoudende gevolgen zijn door corona.
- Het aantal kinderen dat per jaar geboren wordt in de gemeente Zaanstad daalt. Dit is ook terug te zien in de monitor, waaruit blijkt dat het aantal kinderen met een VVE-indicatie ook lichtelijk daalt.
Ter dekking van bovengenoemde Oab activiteiten ontvangt Zaanstad de specifieke uitkering Oab. Het deel Oab in bovengenoemde onderbesteding is € 0,65 mln. Dit bedrag wordt in mindering gebracht op de begrote onttrekking aan de Oab-middelen en zal in 2023 ingezet worden. Zie baten
Verlengde leertijd (-/- € 0,4 mln.): De lasten in 2022 vallen lager uit doordat een deel van deze kosten al in 2021 is verantwoord. Dit betreft het volledige schooljaar 2021/2022.
Laaggeletterdheid (-/- € 0,35 mln.): Het budget voor laaggeletterdheid is een regionaal budget. Door ziekte en wisselingen van medewerkers bij alle gemeenten loopt de uitvoering achter bij het plan. De middelen die niet gebruikt zijn voor de regio worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve Laaggeletterdheid. Zie reserves.
Nationaal Programma Onderwijs (-/- € 0,33 mln.): In overstemming met Collegebesluit NPO (2021/24291) zijn de zowel de begrote lasten als de baten met € 0,33 mln. naar beneden bijgesteld.

Wmo (-/- € 1,1 mln.)
In 2022 ontstaat een voordeel op begeleiding omdat de gemiddelde volumegroei lager is dan waarmee met het opstellen van de begroting 2022 rekening is gehouden. Daarnaast ligt ook het verzilveringspercentage lager. Het voordeel is voor € 0,6 mln. doorgetrokken naar de begroting 2023 en verder.

Jeugd (-/- € 1,2 mln.)
Specialistisch jeugdhulp (€ 0,38 mln.): Hogere lasten als gevolg van hogere indexaties, woonplaatsbeginsel en een al aantal jaren stijgende volumeontwikkeling.

Noodzakelijke besparingsmaatregelen (-/- € 0,93 mln.):  Mede door de personeelstekorten in de jeugdhulp, bij het jeugdteam en bij de gemeente zelf, zijn de besparende maatregelen langzamer op gang gekomen dan aanvankelijk was gepland. Ook zijn er vertragingen in landelijke en regionale ontwikkelingen. Daardoor is de verwachting dat € 0,93 van het budget 2022 niet wordt uitgegeven. Hiervan is € 0,45 mln. incidenteel budget dat in 2023 nodig is om de maatregelen uit te voeren. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve budgetoverhevelingen (programma 7). Het overige bedrag van € 0,48 mln. kan vrijvallen.

Transformatieplan jeugd (-/- € 0,17 mln.): Doordat de regionale medewerkers die het regionale  ontwikkelprogramma jeugdhulp opzetten en uitvoeren pas halverwege mei zijn gestart, is het niet gelukt om deze projecten dit jaar uit te voeren. Aangezien het regionale middelen betreft wordt het niet bestede deel ad € 0,17 mln. in de reserve geplaatst en worden de middelen in 2023 alsnog aangewend. Zie reserves

Doelgroepenvervoer (€ 0,33 mln.)
We hebben het doelgroepenvervoer in 2022 opnieuw aanbesteed. Hieruit blijkt dat de prijzen voor het totale doelgroepenvervoer stijgen ten opzichte van de huidige prijzen. Deze stijging is het gevolg van de personeelstekorten, stijgende lonen en brandstofprijzen. Dit is een landelijke trend.

Slim investeren (-/- € 0,15 mln.)
In 2022 wordt strak gestuurd op de uitgaven en is Slim Investeren alleen ingezet voor de lopende verplichtingen en voor de maatregelen in het kader van het terugdringen van de zorgkosten. Daarnaast zijn maatregelen opgevangen binnen de bestaande kaders en ontvangen AEF middelen.  Dat heeft geresulteerd in een verwachte onderbesteding van - € 0,15 mln. in 2022.

POK middelen Versterken Wijkteams (-/- 0,25 mln.)
In 2022 is sprake van vertraging in de uitvoering omdat het raadsbesluit voor de besteding van deze middelen pas in juli heeft plaatsgevonden. Dat leidt ertoe dat ca. de helft (€ 0,25 mln.) van de middelen 2022 niet ingezet wordt.

Zorg en veiligheid (-/- € 0,17 mln.)
Vrouwenopvang (-/- € 0,55 mln.): Aan de bestemmingsreserve 2021 vrouwenopvang wordt -€ 0,22 mln. onttrokken ter dekking van regionale subsidies die dit jaar zijn toegekend.  Zie reserves.
Voor 2022 dient er een toevoeging ad. € 0,35 mln. aan de reserve te worden gedaan voor de activiteiten die in 2023 plaatsvinden. Toekenningen van subsidies vinden dan ook in 2023 plaats.
In de meicirculaire zijn € 0,42 mln. middelen toegekend voor vrouwenopvang. De verwachting is dat deze middelen dit jaar niet meer worden uitgegeven, maar in 2023. Per saldo wordt € 0,77 mln. toegevoegd aan de bestemmingsreserve vrouwenopvang omdat dit regionale middelen zijn.
Inloopvoorziening Veldpark (€ 0,37 mln.): De inloopvoorziening maakt onderdeel uit van het actieplan Burgemeester In ’t Veldpark. Via een (aangenomen) motie heeft de raad op 9 november 2021 aangedrongen op het snel realiseren van een (tijdelijke) inloopvoorziening, hiervoor is dit jaar € 0,4 mln. benodigd. De gelden van het Volkshuisvestingsfonds (VHF) kunnen worden aangewend voor dit doel. Zie baten

Mei- en septembercirculaire (€ 1,7 mln.)
In de mei- en septembercirculaires zijn extra middelen toegekend voor dit programma. Het betreft voornamelijk beschermd wonen, vrouwenopvang (zie hiervoor) en voogdij 18+ en Brede aanpak dak- en thuisloosheid.

Overig (€ 0,14 mln.)
Bovenop de hierboven genoemde en toegelichte posten is bij programma 1 sprake van diverse kleine afwijkingen die optellen tot € 1,1 mln.

Kostenverdeling
De mutaties in de capaciteit en bijbehorende lasten zijn via een kostenverdeling aan de programma’s toegerekend. Voor programma onderwijs, jeugd en zorg betekent dit dat er € 0,6 mln. meer lasten en € 0,2 mln. minder baten zijn verdeeld. Mutaties op de capaciteit zijn toegelicht in de paragraaf bedrijfsvoering.

Baten (€ 0,6 mln.)
Zoals in de lasten terug te lezen is, hebben de baten betrekking op de lagere inzet van de specifieke uitkeringen Oab (€ 0,65 mln.) en NPO (€ 0,33 mln.). De realisatie de inloopvoorziening Veldpark gedekt uit de gelden van het Volkshuisvestingsfonds (-/- € 0,37 mln.).Daarnaast zijn er diverse kleine baten op dit programma van per saldo € 0,08 mln.

Reserves (€ 1,1 mln.)
Zoals in de lasten gemeld en toegelicht hebben de toevoegingen betrekking op Laaggeletterdheid (€ 0,35 mln.), Transformatieplan jeugdhulp (€ 0,17 mln.) en Vrouwenopvang (€ 0,77 mln.)
De onttrekking heeft betrekking op inzet van de middelen 2021 vrouwenopvang (-/- € 0,22 mln.)
Tenslotte is via de september circulaire een decentralisatie uitkering ontvangen voor maatschappelijke begeleiding (- € 0,4 mln.).